استفاده از نیروگاه خورشیدی با توجه به مزایای فراوانی که دارند روزبه‌روز در حال گسترش بوده و حمایت‌هایی که در داخل کشور از برق خورشیدی به عمل آمده است؛ سرمایه‌گذاران را به این سمت و سو جلب نموده است. اما چند سوال اساسی برای سرمایه‌گذاران در این حوزه مطرح است؟
سوالات اساسی سرمایه‌گذاران برق خورشیدی
- اولین و مهم‌ترین سوالی که برای سرمایه‌گذاران مطرح است؛ قیمت تمام‌شده نیروگاه است.
- بازگشت سرمایه انجام‌شده در چند سال اتفاق می‌افتد و پس از چند سال باید سرمایه‌گذار در انتظار سود سرمایه خود باشد.
- آیا تمامی شهرهای ایران از پتانسیل یکسانی در این حوزه برخوردارند یا برای جانمایی نیز باید مطالعات عمیقی صورت گیرد.
- فرآیند سرمایهگذاری در این حوزه به چه صورت بوده و چقدر باید درگیر بروکراسی‌های وقت‌گیر اداری باشند.
- نحوه تسویه و پرداختی‌ها چگونه است؟
- نحوه تامین قطعات و تجهیزات چگونه است؟
- هزینه‌های نگهداری و تعمیرات نیروگاه چقدر است؟
- و …
این‌ها صرفا چند نمونه از سوالاتی است که در ذهن سرمایهگذاری مشغول قدم زدن بوده و گهگاه جواب درستی نیز به آن‌ها داده نمی‌شود. در این سلسله از مقالات بر آن هستیم تا به تک‌تک این سوالات در حد توان، پاسخ گوییم. به عنوان اولین سوال نیز سراغ قیمت تمام‌شده نیروگاه خواهیم رفت.
قیمت تمام‌شده نیروگاه خورشیدی چقدر است؟
نیروگاه‌های خورشیدی در حالت کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند: متصل به شبکه و منفصل از شبکه. نیروگاه‌های متصل به شبکه برای فروش برق به شبکه احداث شده و موضوع ما نیز در این مقاله، نیروگاه‌های خورشیدی متصل به شبکه هستند. در تقسیم‌بندی اجزای این نیروگاه‌ها معمولا چند تجهیز اساسی مد نظر قرار می‌گیرد که عبارتند از: پنل خورشیدی، اینورتر خورشیدی، سازه نگهدارنده، پست الکتریکی (در نیروگاه‌های بزرگ)، خطوط توزیع الکتریکی (در صورت لزوم در نیروگاه‌های بزرگ) و در نهایت سایر تجهیزات که تحت عنوان BOS (Balance of System) یا تجهیزات متعادل‌کننده نیز شناخته می‌شوند.
فرض کنید که می‌خواهیم یک نیروگاه 200 کیلوواتی خورشیدی احداث نماییم؛ به منظور تخمین صحیح از میزان سرمایهگذاری لازم باید اطلاعات دقیقی از محل اجرای پروژه داشته باشیم تا بتوانیم طراحی متناسب با محل نصب را انجام دهیم. از همین روی به هنگام تخمین میزان سرمایه لازم برای نیروگاه خورشیدی، بازدید میدانی و در نظر گرفتن کلیه ابعاد پروژه، امری ضروری است. اما اجازه بدهید در مورد قیمت مهم‌ترین تجهیزات یعنی پنل و اینورتر صحبت کنیم.
قیمت پنل خورشیدی
پنل‌های خورشیدی در حال حاضر در دو نوع مونو و پلی‌کریستالین در بازار ایران موجود بوده و اسامی برندهایی چون JA Solar، AE Solar، Canadian Solar، LONGI، مانا و … بیش از سایر برندها شنیده می‌شود. از طرفی به تازگی در بازار کشور و در چند پروژه از پنل‌های دوطرفه نیز استفاده شده است. اما هزینه این 200 کیلووات پنل چقدر خواهد بود؟ قیمت ادوات نیروگاه‌های خورشیدی نیز به شدت تحت تاثیر ارز بوده و مدام با آن بالا و پایین می‌رود؛ البته که کاهش قیمت در صورت کاهش قیمت ارز نیز به شدت غیرملموس است. اگر بخواهیم در این نیروگاه از پنل‌های یک‌طرفه شرکت Canadian Solar و با توان 550 وات استفاده نماییم؛ قیمت هر پنل حدود 7.500.000 تومان می‌باشد یعنی رقمی حدود 2.800.000.000 تومان باید برای پنل کنار گذاشت. ذکر این نکته خالی از لطف نیست که همواره باید درصدی پنل یا تعدادی پنل اضافی به منظور قطعات برای دوره نگهداری و تعمیرات خریداری شود.
قیمت اینورتر خورشیدی
اینورترهای متصل به شبکه نیز در حالت کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند: اینورتر میکرو، استرینگ و سنترال. در اغلب پروژه‌ها به دلیل مزایایی که اینورترهای استرینگ دارند از اینورترهای استرینگ یا رشته‌ای استفاده می‌شود. در حال حاضر در کشور نام برندهایی چون KACO، SunGrow، Solis و … بیشتر شنیده می‌شود. به عنوان مثال اگر در این پروژه از دو اینورتر 105کیلوواتی KACO استفاده نماییم قیمت هر اینورتر در لحظه نگارش مقاله (21 اردیبهشت 1402) حدود 265 میلیون تومان است.
قیمت استراکچر خورشیدی
در مورد هزینه و قیمت استراکچر خورشیدی به هیچ وجه نمی‌توان اظهار نظر دقیقی نمود چراکه به شدت تحت تاثیر محل و شرایط نصب است اینکه بر روی زمین نصب می‌گردد یا پشت بام تخت یا شیروانی، پایه‌ها کوبشی خواهند بود یا بالاستی و …، همه و همه در طراحی استراکچرها و قیمت تمام‌شده تاثیرگذار خواهد بود ولیکن به جهت ارایه صرفا یک دید کلی قیمت استراکچر 8 پنله نصب روی پشت بام تخت حدود 10.000.000 تومان است.
قیمت ترانس
در صورت لزوم اتصال نیروگاه به شبکه 20 کیلوولت نیاز به ترانس نیز خواهیم داشت. برای این نیروگاه ما باید حداقل یک ترانس 250 کیلوولت‌آمپر داشته باشیم که قیمت آن در لحظه نگارش مقاله در حدود 270.000.000 تومان است.
سایر تجهیزات
سایر تجهیزات شامل کلید، فیوز، سیم و کابل، تابلو، داکت، سیستم مانیتورینگ و … است که هرچند سهم خیلی بالایی از هزینه نیروگاه را شامل نمی‌شوند ولیکن باید به هنگام طراحی در نظر گرفته شود که تخمین هزینه آن نیاز به طراحی دقیق نیروگاه دارد.
خلاصه
در این مقاله سعی بر آن بود که یک دید کلی به سرمایه‌گذاران نیروگاه‌های خورشیدی در خصوص میزان سرمایه و هزینه لازم برای احداث این نیروگاه‌ها ارایه گردد. هرچند تخمین دقیق میزان سرمایه لازم برای احداث نیروگاه خورشیدی به پارامترهای متنوعی بستگی دارد ولیکن در آینده سعی خواهیم نمود تا یک عدد دقیق ارایه نماییم.